NISHON VA O‘QNING FAZOVIY HARAKATI ALGORITMLARNING TAHLILI: KLASSIK VA ZAMONAVIY USULLARNING IMKONIYATLARI VA CHEKLOVLARI
Keywords:
Nishon harakati, o‘q trajektoriyasi, fazoviy modellashtirish, klassik algoritmlar, zamonaviy algoritmlar, Kalman filtri, sun’iy intellekt, mashinaviy o‘rganish, Monte-Karlo simulyatsiyasi, ballistika, navigatsiya tizimlari, real vaqtli boshqaruv.Abstract
Ushbu maqolada nishon va o‘qning fazoviy harakatini modellashtirishda qo‘llaniladigan klassik va zamonaviy algoritmlar tahlil qilinadi. Klassik usullarga Nyuton mexanikasi, ballistik harakat tenglamalari va deterministik modellash usullari kiradi. Bu yondashuvlar oddiy sharoitlar uchun yuqori aniqlik beradi, biroq real muhitda yuzaga keladigan tasodifiylik va dinamik o‘zgarishlarni hisobga olishda cheklovlarga ega. Zamonaviy usullar, xususan sun’iy intellekt, mashinaviy o‘rganish, Kalman filtrlari, va Monte-Karlo simulyatsiyalari esa murakkab tizimlarni real vaqt rejimida tahlil qilish va prognozlashda keng imkoniyatlar yaratadi. Maqolada ushbu usullarning nazariy asoslari, qo‘llash sohalari va samaradorlik jihatlari qiyosiy tahlil qilinadi. Tahlil natijalari fazoviy harakatlarni boshqarish, harbiy texnologiyalar, dron navigatsiyasi va o‘quv simulyatorlari sohasida qo‘llanilishi mumkinligini ko‘rsatadi.
References
1. Anderson, J.D. (2015). Fundamentals of Aerodynamics (5th ed.). McGraw-Hill Education.
2. Barrett, R. (2016). Ballistics: Theory and Design of Guns and Ammunition. CRC Press.
3. Simon, D. (2006). Optimal State Estimation: Kalman, H Infinity, and Nonlinear Approaches. Wiley.
4. Bishop, C.M. (2006). Pattern Recognition and Machine Learning. Springer.
5. Welch, G., & Bishop, G. (1995). An Introduction to the Kalman Filter. University of North Carolina at Chapel Hill.
6. Thrun, S., Burgard, W., & Fox, D. (2005). Probabilistic Robotics. MIT Press.
7. Nazarov, A.T., & Usmonov, R.T. (2020). Mexanik harakat va fizik modellar. Toshkent: Fan nashriyoti.
8. Saidov, U.S. (2021). Kompyuter modellashtirish asoslari. Toshkent: O‘zbekiston Milliy Universiteti nashriyoti.
