TAʼLIM TIZIMINING TARKIBI VA MAZMUNI
Keywords:
Taʼlim tizimi, tarkibiy qismlar, taʼlim mazmuni, o‘quv dasturi, kompetensiyaviy yondashuv, pedagogik texnologiyalar, taʼlim metodlari, milliy model, bosqichli taʼlim, innovatsion yondashuv, taʼlim standartlari, o‘quv rejalari, raqobatbardoshlikAbstract
Ushbu maqolada taʼlim tizimining tarkibi va mazmuni atroflicha yoritilgan bo‘lib, zamonaviy pedagogikaning nazariy asoslari va amaliy yondashuvlari asosida tahlil qilinadi. Taʼlim tizimi — bu jamiyat ehtiyojlarini qondiruvchi, uzluksiz va bosqichma-bosqich tashkil etilgan murakkab ijtimoiy institut hisoblanadi. Mazkur tizimning asosiy tarkibiy qismlari sifatida maktabgacha, umumiy o‘rta, o‘rta maxsus, professional, oliy va oliy taʼlimdan keyingi bosqichlar ko‘rib chiqiladi. Maqolada ushbu bosqichlarning har biri o‘ziga xos vazifalari, taʼlim mazmuni, maqsadlari va funksional ahamiyati nuqtai nazaridan tahlil qilinadi.
Taʼlim mazmuni deganda, o‘quvchi yoki talaba tomonidan egallanishi lozim bo‘lgan bilim, ko‘nikma, malaka va kompetensiyalar majmui tushuniladi. Ushbu mazmunni shakllantirishda davlat taʼlim standartlari, o‘quv dasturlari, fanlararo integratsiya, innovatsion pedagogik texnologiyalar va kompetensiyaviy yondashuvlar muhim o‘rin tutadi. Maqolada shuningdek, taʼlim jarayonini tashkil etishda metodik vositalarning, zamonaviy texnologiyalar va o‘quv muhitining roli, shuningdek, pedagogik maqsadlarga erishishdagi tizimli yondashuv muhim o‘rin tutishi taʼkidlanadi.
Maqolaning asosiy g‘oyasi — taʼlim tizimi va uning mazmunini zamonaviy ijtimoiy talablar asosida takomillashtirish, innovatsion fikrlashga asoslangan o‘quv jarayonini yaratish, raqobatbardosh mutaxassislarni tayyorlashga qaratilgan yondashuvlarni ishlab chiqishdan iborat. Ushbu izlanish taʼlim sohasida faoliyat yurituvchi mutaxassislar, tadqiqotchilar va pedagoglar uchun nazariy va amaliy jihatdan muhim manba bo‘lib xizmat qiladi.
References
O‘zbekiston Respublikasi “Taʼlim to‘g‘risida”gi Qonuni. – Toshkent, 2020.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “Taʼlim sifatini oshirish va sohani rivojlantirish strategiyasi to‘g‘risida”gi farmoni. – 2021-y.
Hasanboyeva S., Mahmudova D. Pedagogika nazariyasi va amaliyoti. – Toshkent: “Fan”, 2019.
Xodjiyev A., Sharipov Q. Taʼlimda zamonaviy texnologiyalar. – Toshkent: “Ilm ziyo”, 2020.
UNESCO. Education 2030: Incheon Declaration and Framework for Action. – Paris, 2015.
Darsliklar va davlat taʼlim standartlari (umumtaʼlim maktablari uchun). – Toshkent: “O‘qituvchi” nashriyoti, 2018.
J. Dewey. Democracy and Education. – New York: The Free Press, 1916.
